Ik kijk bijna geen televisie, maar er is één programma waar ik al jarenlang helemaal blij van word en dat is Wie is de Mol? Het concept van het programma is echter bedacht door de Belgische productiemaatschappij Woestijnvis en werd aan meer dan vijftig landen verkocht, waaronder dus Nederland. Bij de zuiderburen heet het programma De Mol. In België was de allereerste aflevering in december 1998, Nederland volgde ongeveer een jaar later, in november 1999.
In Nederland was het programma zo’n succes dat er tot op heden elk jaar een seizoen is uitgezonden (behalve in 2004), ondertussen dus al twintig seizoenen. Ook bij ons buurland was het een groot succes, toch werd besloten om na drie seizoenen te stoppen, omdat het de gewoonte van Woestijnvis was om elk nieuw programma slechts twee seizoenen uit te zenden (dat derde seizoen was dus al een cadeautje). Na lang overleg werd uiteindelijk besloten om De Mol weer terug te halen en vanaf 2016 tot nu is er elk jaar een nieuw seizoen geweest, wat de stand op acht seizoenen brengt.
Pas in 2019 heb ik voor het eerst De Mol gevolgd en 2020 was dus mijn tweede seizoen. Tijd voor een vergelijking. Wat zijn de verschillen? Welk programma is het leukste om naar te kijken?
De kandidaten
De eerste vier seizoenen in Nederland waren met onbekende mensen. Vanaf 2005 werd er echter overgegaan op bekende Nederlanders. De Belgen hebben alle seizoenen tot nu gespeeld met onbekende Vlamingen. Persoonlijk vind ik dat eigenlijk leuker. Bij de BN’ers heb je toch vaak al een bepaald beeld en zij hebben vaak al veel privileges van hun roem. Onbekende kandidaten zijn in mijn ogen leuker en ook veel fanatieker. Misschien omdat het hun veel meer om het spel gaat. De BN’ers zijn (meestal) al zo vaak met hun hoofd op de tv. Waarom wordt die kans dan niet aan onbekende Nederlanders gegeven?
Punt voor België dus.
Het geld
De bekende Nederlanders lijken zich helemaal niet druk te maken om het geld. Vermoedelijk doet er in ons land ook niemand mee om het geld, maar vooral om de naamsbekendheid. Volgens mij doen ze (vooral de laatste jaren) vooral een wedstrijd om de pot “historisch laag” te houden. Het geld is voor de gemiddelde, goedbetaalde BN’er waarschijnlijk ook geen motivatie om hun best te doen, omdat ze toch al een dik salaris hebben. Wat wel opvallend is: in Nederland is er altijd een penningmeester en wordt het gewonnen geld (wel in nepgeld) na een goed vervulde opdracht daadwerkelijk uitgekeerd. Soms bevat dit nepgeld ook een hint naar de Mol. In België heb ik nog nooit daadwerkelijk (nep)geld in beeld gezien (ok, ik schreef dit voor de laatste aflevering, toen er ineens heel erg veel geld door het beeld fladderde).
In België gaat het gesprek tussen de kandidaten juist veel vaker over het geld. Er vallen vaak grotere bedragen te winnen dan in het Nederlandse spel. Je merkt dat de onbekende kandidaten echt veel harder gaan voor het geld. Geen wonder ook, in 2019 won de winnaar (Axel) 34.050 euro, wat voor hem waarschijnlijk een ruim jaarsalaris was. Ik weet niet wat er nog af gaat aan belasting en kansspelberekening, maar het lijkt mij zeker wel een tof bedrag om te winnen en iets leuks van te doen (of in mijn geval investeren in een koophuis).
Ik geef hier een half punt aan België, omdat het te winnen geld hier veel belangrijker is en de kandidaten daardoor fanatieker zijn. Maar Nederland krijgt ook een half punt, omdat ik het concept van het nepgeld met eventuele hints naar de Mol dan wel weer heel tof vind. Verder krijgt de penningmeester ook vaak bepaalde taken toegewezen tijdens opdrachten, dus deze rol kan privileges opleveren voor een kandidaat. Dat vind ik ook leuk.
De duur van het seizoen
Bij Wie is de Mol telt een seizoen altijd tien afleveringen die gemiddeld een uur duren. Uitgezonden door de publieke omroep (AVROTROS) De eerste negen afleveringen spelen zich af in het buitenland, de tiende is de finale, die de laatste jaren live wordt uitgezonden vanuit het Vondelpark in Amsterdam. De Mol wordt pas tijdens die finale onthuld. Alle Molloten haten dat zinnetje aan het einde van aflevering 9 vreselijk: “Dat zien jullie volgende week…”
De Mol telt maar negen afleveringen, maar ze duren vaak wel iets langer dan een uur (maar dat kan zijn omdat er in de reguliere uitzending reclame tussen zit, omdat ik online kijk, krijg ik geen reclame). Uitgezonden door VIER, wat dus een commerciële zender is. Ook hier acht afleveringen in het buitenland en de negende aflevering is een terugblik op de molacties. In tegenstelling tot Nederland wordt de Mol hier wel al aan het einde van de achtste aflevering aan de kijkers onthuld.
Persoonlijk ben ik niet echt fan van de live-finale. Misschien leuk als je in Amsterdam woont en in het Vondelpark kan gaan staan schreeuwen, maar ik kijk liever rustig thuis op de bank. Daarnaast is er door al die zendtijd die op gaat aan de theorieën van krijsende fans, veel te weinig tijd om de molacties te belichten. (Ondanks dat de aanleiding corona niet leuk was, vond ik de finale zonder publiek in 2020 echt heerlijk; eindelijk gewoon tijd voor de Mol, de molacties, de winnaar en de andere kandidaten). In België is de reünie zonder publiek en dat is dus prettig: ook daar veel aandacht om terug te blikken en voor de molacties.
Weer een punt voor De Mol dus, omdat ze met minder afleveringen wel beter to the point weten te komen. En een extra plus voor het ter plekke onthullen van de Mol. Dat was voor mij echt een verrassing, vorig jaar toen ik voor het eerst keek, dat je gewoon te zien krijgt wie de Mol is.
De opdrachten
Zowel Wie is de Mol als De Mol hebben ongeveer dezelfde indeling. In de meeste afleveringen worden drie opdrachten gespeeld, waarna er een test volgt met executie. Beide landen gebruiken daarvoor de rode en de groene schermen. In België is er soms wel een langere opdracht en dan zijn er maar twee opdrachten tijdens een aflevering. Wat ik ook opvallend vond is dat de kandidaten bij De Mol vaak in groepjes worden opgesplitst die dan totaal iets anders moeten gaan doen. Dat was in het seizoen van 2019 wel nog erger dan in het seizoen van 2020. In Vietnam (2019) leek er soms totaal geen samenhang te zijn tussen de opdrachten van de verschillende groepjes. In Griekenland (2020) was dat al wel beter. Ik vroeg me bij dat seizoen in Vietnam soms af hoe kandidaten molacties moesten zien als ze elkaar een hele dag amper niet zagen.
De laatste jaren lijken de opdrachten van Wie is de Mol steeds onbegrijpelijker te worden. Zowel voor de kandidaten – die dus maar wat doen – als voor de kijker. Vooral het laatste seizoen (China, 2020) was een ramp, volgens mij hebben de kandidaten dus maar één opdracht volledig goed opgelost (die met dat theeservies). Met zulke onbegrijpelijke opdrachten hoeft de Mol niet veel meer te doen.
In de Mol wordt er meer uitleg gegeven; soms zelfs met een uitleg boven in beeld, maar ik vind de opdrachten sowieso duidelijker voor de kijker. De kandidaten weten dan ook vrij regelmatig het volledige bedrag te winnen bij een opdracht. Als kijker vind ik het leuk als de kandidaten een keer succes hebben, het is ook leuker voor het groepsgevoel, lijkt mij. En de Mol moet dus ook veel harder werken om opdrachten te verknallen.
Tja, ik vind het lastig om het punt hier uit te delen. Op basis van puur de seizoenen van dit jaar zou De Mol winnen, maar ik vond de opdrachten van 2019 in de Mol juist veel minder (enkele uitzonderingen) en in Wie is de Mol heb ik door de jaren heen ook wel heel veel echt leuke en geslaagde opdrachten gezien. Ik vind het zeker ook leuker dat de Nederlandse opdrachten vaak wel met de hele groep worden uitgevoerd.
Dus het punt gaat naar Nederland, maar dan moeten ze beloven om in het volgende seizoen wel weer opdrachten te gaan doen die te doen zijn voor de kandidaten en ook duidelijk zijn voor de kijkers.
De test en de hulpmiddelen
De test is dus in beiden landen hetzelfde. Aan het einde van de aflevering, groene schermen voor de kandidaten die door zijn, een rood scherm voor de afvaller. In beide landen zit er soms nog een twist aan de test. Wat ik wel opvallend vind is dat in Nederland vaak op de vragen wordt gefilmd en dat je meestal ook van enkele kandidaten ziet wie ze als Mol invullen. In België krijg je nooit een blik op de testvragen en wordt er nooit verteld wie wie verdenkt als Mol.
Dan de hulpmiddelen. Beide landen hebben vrijstellingen, die je in kan zetten om door te gaan naar de volgende aflevering. Nederland kent dan nog de variant groene vrijstelling (als de kandidaat die inzet is hij/zij door naar de volgende aflevering) en de zwarte vrijstelling, die bij inzet alle overige hulpmiddelen ongeldig maakt.
Nederland kent de joker, die je in kan zetten om een foute antwoord goed te rekenen. In België noemen ze dit pasvragen en die hebben hetzelfde effect. Persoonlijk vind ik joker wel een leukere naam.
In beide landen kunnen hulpmiddelen verdiend worden tijdens opdrachten. In Nederland is het voor de kandidaten vaak een geheim wie welk hulpmiddel in het bezit heeft. In België worden de hulpmiddelen vaak open en bloot uitgedeeld, waar de hele groep bij staat.
Overigens heb ik bij De Mol nog nooit gezien dat er een groepsvrijstelling werd verdiend, terwijl dit bij Wie is de Mol minimaal 1x per seizoen voorkomt.
Ik geef het punt aan Nederland, omdat ik de variatie in hulpmiddelen hier leuker vind (je weet nooit of je je groene vrijstelling verliest door inzet van een zwarte vrijstelling) en het mysterie wat er om heen hangt de spanning vaak flink opvoert.
De seizoensopening
Nederland had dit seizoen (China, 2020) een opening die er visueel mooi uitzag op beeld, vanwege de inzet van honderden Chinese figuranten die stonden te zingen en te trommelen. Maar de opdracht op zich was verder niet heel spannend, omdat je uit de gemaakte keuzes eigenlijk geen info kon halen en de te winnen hulpmiddelen werden dan ook rijkelijk verdiend en de meesten verloren hun waarde direct al aan het einde van deze aflevering.
Ik vond de openingsopdracht van België die seizoen (Griekenland, 2020) echt veel spectaculairder. Alle kandidaten stonden gehuld in monnikspijen met kap op bergtoppen, ze zaten aan elkaar vastgebonden met kettingen en moesten binnen de tijd los komen om op een andere bergtop een groepsfoto te maken, waarvoor het fototoestel klaar stond met een timer. Onderweg moesten ze ook nog even wat opdrachten oplossen. De spanning zat er meteen goed in en de opdracht lukte maar op het nippertje. Maar ze kregen geen geld, want de Mol bleek al in actie te zijn geweest: er was door iemand een vrijstelling gekocht met geld uit de pot…
Verder had dit seizoen in Griekenland ook echt een doorlopend thema, wat te maken had met de Griekse mythologie. Ik vind zo’n doorlopend thema erg leuk, volgens mij is dat in Nederland nog nooit zo geweest (een klein beetje tijdens het seizoen in Oregon). Maar vorig jaar, in Vietnam, was het ook niet zo, dus misschien was het iets typisch voor dit jaar.
Wat dit jaar betreft dus echt een dik punt voor België
De presentator
De Nederlandse presentator is Rik van de Westelaken (sinds 2019), de Belgische presentator is Gilles De Coster (sinds 2016).
In Wie is de Mol houdt de presentator veel meer afstand van de kandidaten. Hij is echt alleen maar de presentator en de spelleider en is vrij streng voor de kandidaten. Rik eet nooit samen met de kandidaten en slaapt ook niet in hetzelfde hotel.
Bij De Mol is de presentator veel meer in beeld als “vriend” van de kandidaten. Zo spreekt hij de kandidaten ook vaak aan: “Vrienden, vandaag gaan we….” Ook zie je vaak hoe Gilles samen met de kandidaten zit te eten. Of hij ook in hetzelfde hotel slaapt, weet ik niet. In ieder geval is hij wel erg familiair met de kandidaten, waardoor het bij vlagen meer op een vakantiereisje lijkt dan op een spel.
Persoonlijk vind ik dat strenge en afstandelijke beter passen bij het spel. Dit staat verder los van de presentators zelf, want volgens mij zijn dat allebei sympathieke figuren en ze presenteren het verder allebei prima.
Het punt gaat dus naar Nederland.
De luxe
De Nederlandse kandidaten overnachten vrijwel altijd in een hotel en eten is er in overvloed. Ze reizen gezellig met z’n allen samen in een bus met chauffeur.
Ook de Belgische kandidaten slapen regelmatig in een hotel, maar zij “winnen” ook wel eens een minder luxe slaapplaats. Zo moesten ze vorig jaar een nacht doorbrengen in een hutje met een “eng beest” en dit jaar moesten ze hun eigen tent en kampeerspullen via een hoge trap naar boven sjouwen. Ook was er een aflevering waarin “de volksvertegenwoordigers” in een luxe suite mochten overnachten en de rest in gewone hotelkamers moest slapen. Qua eten lijken ook de Belgen niets te kort te komen. Opvallend is dat de Belgische kandidaten zich verplaatsen in personenauto’s en dat ze zelf moeten rijden. Geen chauffeurs dus.
Ik vind het idee van dat je naast geld ook extra luxe kan winnen met een opdracht wel mooi, omdat je dan ziet dat de kandidaten fanatieker worden. Het verschil in vervoer maakt op zich niet zoveel uit; zowel in de bus als in de auto’s worden vaak interessante gesprekken gevoerd.
Het punt gaat naar België.
De montage en de Mol
Toen ik vorig jaar voor het eerst naar De Mol keek, vond ik de eerste aflevering vrij traag. Dit komt omdat Wie is de Mol wel een stukje sneller geknipt en gemonteerd lijkt te zijn. Volgens mij zitten in Wie is de Mol ook meer hints verstopt dan in De Mol. Op zich vind ik voor beide programma’s wel wat te zeggen. Omdat De Mol iets trager is, is er meer tijd voor uitleg van de opdrachten. Maar bij WIDM krijgen we daarintegen weer meer interactie tussen de kandidaten te zien buiten de opdrachten. WIDM kent ook de biecht, waarbij kandidaten in een afgesloten ruimte hun visie op de opdrachten en de andere kandidaten geven. Dat is bij De Mol wel een stuk minder. Beiden programma’s weten de spanning af en toe wel flink op te voeren.
Qua Mol zit er voor mij tot nu toe niet echt een verschil tussen de BN’er mol en de onbekende Vlaming mol. Ze doen allemaal wel echt hun best om verwarring te veroorzaken en te liegen alsof het gedrukt staat. En tja, ondanks het verschil in de programma’s zat ik dit jaar bij beide landen keihard op de verkeerde mol…
Voor allebei de landen een half punt.
Conclusie
De Mol heeft nu vijf punten, tegen Wie is de Mol vier punten. Daarmee wint De Mol nipt, maar als Nederland volgend seizoen een betere opening heeft, dan zouden zij winnen. De komende jaren blijf ik lekker beide programma’s kijken. Omdat De Mol nu steeds pas na afloop van WIDM begint, sluit dat leuk aan en kun je eerst 2,5 maand naar WIDM kijken en daarna twee maanden naar De Mol.
Nederland komt dit jaar met een extra seizoen wat al opgenomen is, maar ik vrees dat de uitzendingen daarvan doorgeschoven gaan worden naar 2021, omdat de opnames van het seizoen voor 2021, vanwege corona in gevaar zijn. Ditzelfde zal voor De Mol gelden, de kans is vrij groot dat die geen nieuw seizoen voor 2021 op kunnen nemen. Dus dan is het afwachten of er in 2022 nog een seizoen gaat komen, want gezondheid gaat natuurlijk voor entertainment. Wat er ook gebeurd, ik blijf een groot Mollenfan!
Vind ik leuk:
Vind-ik-leuk Laden...
Maartjes Moves 